انقلاب نوامبر یا آنگونه که مرسوم است و آن را در تواریخ برحسب روز شمار و ماه شمار تقویم قدیم روسی انقلاب اکتبر می‌نامند،در واقع کودتایی است که در 7 نوامبر 1917 علیه حکومت موقت روسیه که خود برخاسته از انقلاب ماه فوریه بود، بوقوع پیوست. در واقع انقلاب نوامبر دومین مرحله از انقلاب روسیه محسوب می‌شود. براثر این انقلاب دولت موقت روسیه سرنگون و دولتی بلشویکی با آرمان‌های کمونیستی بر سر کار آمد.
رهبران انقلاب نوامبر بلشویک‌ها ، سوسیالیست‌های چپ گرا وآنارشیست‌ها بودند.براساس تاریخ تقویم روسی یا گریگوری، نیرو‌های بلشویک تصرف ساختمان‌های دولتی را در 24 اکتبر آغاز کردند، ودر روز 25 اکتبر 1917(مطابق با تقویم روسی) کاخ زمستانی واقع در پتروگراد(در دوران اتحاد جماهیر شوروی لنین گراد و اکنون سن پترزبورگ) پایتخت وقت روسیه را به تصرف درآوردند و این گونه طومار حکومت موقت را که پس از استعفای نیکلای دوم آخرین تزار روسیه، بر سر کار آمده بود ، در هم پیچیدند و به مدت 74 سال یک نظام حکومتی کمونیستی را در سراسر روسیه و جمهوری‌های تابعه آن حاکم کردند.
اولین رهبر این حکومت جدید لنین بود که در صدد برآمده بود با استفاده از تفکرات مارکس روسیه را به کشوری چپ گرا تبدیل کند، همانگونه که او خود نیز گفته بود، او دیگر سوسیال دموکرات نبود، یعنی به نظام دموکراتیک برای اداره کشور و ترویج دیدگاه‌ها اعتقاد نداشت و به شاخه‌ای از سوسیالیسم نظر داشت که رادیکال ترین مبانی چپگرایی را ترویج می‌کرد.لنین در واقع به قدرت رسیدنش را مدیون بروز جنگ جهانی اول و شکست‌های پی در پی روسیه تزاری از آلمان‌ها و وضعیت نامساعد اقتصادی روسیه بود.
روسیه‌ای که به رغم تشکیل مجلس دوما در آن، همچنان دارای اقتصادی کشاورزی و نظام اشرافی کهن و جامعه‌ای فئودال بود.
در ابتدا از انقلاب دوم روسیه و یا اگر انقلاب 1905 را نیز به شمار آوریم، انقلاب سوم روسیه، تحت عنوان قیام اکتبر و یا قیام بیست و پنجم یاد شد.اما با گذر زمان واژگان انقلاب اکتبر جایگزین واژگان قیام اکتبر شدند. در1927 و در دهمین سالگرد انقلاب بلشویکی روسیه ، حکومت کمونیست، به آن لقب انقلاب کبیر سوسیالیستی اکتبر را داد .امروزه نیز این نام از سوی کمونیست‌های روسیه بر قیام 25 اکتبر اطلاق می‌شود.
